به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس» کتاب «آن سوی دیوار» خاطرات حبیب‌الله بیطرف یکی از سه ایده‌پرداز اولیۀ تسخیر سفارت آمریکاست که در شورای هماهنگی لانۀ جاسوسی فعالیت داشته، شورایی که در رأس تشکیلات دانشجویان مسلمان پیرو خط امام قرار داشت. این کتاب به کوشش محمد محبوبی توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. بیطرف که هنگام واقعۀ تسخیر لانۀ جاسوسی، در رشتۀ مهندسی راه و ساختمان دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران تحصیل می‌کرد، یکی از دانشجویانی است که خاطرات کمیاب و دست‌اولی از این واقعه دارد. او نخستین مسئول انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران پس از پیروزی انقلاب است و در شهریور ۱۳۵۸ به عنوان عضو اولین شورای مرکزی تحکیم وحدت برگزیده شد. او هم‌چنین مسئول کمیتۀ امور گروگان‌ها بود و با گروگان‌های امریکایی مواجهه‌ای نزدیک و دائمی داشت که همین موضوع، بخش مهمی از محورهای «آن‌سوی دیوار» را به خود اختصاص داده است. 

تمرکز روایت پس از تسخیر

حبیب‌الله بیطرف راوی کتاب در گفتگویی درباره «آنسوی دیوار» گفت: تمرکز این اثر روی توضیح مسائلی است که پس از تسخیر سفارت اتفاق افتاده است. شاید برخی علاقه‌مند باشند تا نسبت به بخشی از جزئیات آن آگاه شوند. روند کتاب از سابقه بنده شروع شده، به جریان‌های دانشجویی رسیده، از حرکت‌های دانشجویان در تثبیت انقلاب اسلامی گفته و اقدامات انجام شده برای تشکیل دفتر تحکیم وحدت را روایت می‌کند. 

وی همچنین درباره انتخاب عنوان «آنسوی دیوار» برای کتاب افزود: عنوان نمادین کتاب، بازتاب جمله حاج احمد خمینی است. حاج احمد آقا توضیح می‌دهد که به عقیده امام، تمام گرفتاری‌ها و بدبختی‌های ما و جهان سوم، از آمریکا است. او در این جلسه چنین تعبیری به کار برد که دولت موقت همچنان پشت دیوار آمریکا مانده و شورای انقلاب هنوز در مقابل آمریکا موضعی نگرفته، ولی امام سال‌هاست از دیوار آمریکا عبور کرده است.

بیطرف در ادامه عنوان کرد: کتب محدودی در مورد نقش سفارت آمریکا در ایران تولید شده و معمولاً در این مورد روایت آمریکایی غلبه دارد. علی‌رغم اینکه برخی روایت‌ها، گزارش‌ها و مدارک موجود در کتاب، دوره قبل از تسخیر لانه جاسوسی را در برمی‌گیرد، اما تمرکز کتاب روی مسائل مربوط به بعد از تسخیر سفارت است. در کتاب «آنسوی دیوار» به‌روشنی و با عنوان دانشجویان مسلمان پیرو خط امام توضیح داده شده است که چه افرادی در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا نقش داشتند.

وی گفت: این اثر، به‌صورت دقیق به پرسش‌های اساسی دربارهٔ این واقعه ــ از جمله این‌که چه کسانی، در چه زمانی، با چه هدفی و به چه شیوه‌ای لانه جاسوسی را تسخیر کردند ــ پاسخ داده است.

امروز ناگزیر از روایت هستیم

محمد محبوبی نویسنده کتاب «آن‌سوی دیوار» نیز در خصوص اثر خود گفت: مصاحبه‌های اولیه کتاب بیست سال پیش و توسط سعید فخرزاده و حسن بهشتی‌پور انجام شده است، از همان سال ۱۳۵۹، در ادبیات سیاسی آمریکا، ماجرا با عنوان «بحران گروگان‌گیری» شناخته شد. در همین دوره، کتاب ۴۴۴ روز اثر تیم وِلز منتشر شد؛ نویسنده‌ای که با تمام گروگان‌ها گفتگو کرد و گزارش دقیق و لحظه‌به‌لحظه‌ای از ماجرا ارائه داد. او در روایت خود، صحنه‌ها را در اتاق‌های مختلف ــ جایی که گروگان‌ها نگهداری می‌شدند ــ به ‌تصویر می‌کشد و نحوهٔ رفتار و رسیدگی به آنان را شرح می‌دهد. در واقع این کتاب، نخستین روایت رسمی آمریکایی‌ها از حادثه بود؛ روایتی که ایران را در موضع پاسخ‌گویی قرار داد.

محبوبی با تاکید بر این مطلب که ما با آنکه ما چند دهه در بیان روایت خود تأخیر داشتیم، تصریح کرد: امروز ناگزیر از بازگوکردن آن هستیم. درست است که چنین روایتی بزرگ‌تر از آن است که توسط یک نفر جمع‌آوری شود؛ چراکه بیش از ۴۰۰ دانشجو در ماجرای تسخیر سفارت نقش داشتند. اما همان‌گونه که گروگان‌ها همگی روایت خود را ثبت کردند، ما نیز باید از افراد درگیر در واقعه، کمک بخواهیم و فراخوان بزنیم تا این پازل ناتمام را کامل کنیم.

وی همچنین در مورد پاورقی‌های کتاب که مورد نقد برخی نقادان قرار گرفته نکاتی را بیان کرد و گفت: از نظر فنی، لازم بود نکاتی را مطرح کنم که مستقیماً به محتوای کتاب مربوط می‌شود. باتوجه‌ به کاستی‌های موجود و این واقعیت که بسیاری از اعضای دانشجویان مسلمان پیرو خط امام چهره‌های شناخته‌شده‌ای نیستند و نامشان در منابع رسمی کمتر دیده می‌شود، انجام این کار دشوار بود. بسیاری از این افراد هیچ ردّی در فضای مجازی هم ندارند و همین موضوع تحقیق را پیچیده‌تر می‌کرد. برای تکمیل اطلاعات، ناچار بودم بارها از آقای بی‌طرف، راوی اثر کمک بگیرم.

انتهای خبر/