به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، دهه پایانی ماه صفر، یادآور روزهای سنگینی برای جهان اسلام است، روزهایی که با شهادت پیامبر اکرم (ص)، امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) همراه است و قلوب عاشقان اهل بیت (ع) را در سراسر جهان اندوهگین می‌سازد. در این میان، جایگاه امام رضا (ع) به‌عنوان امام رئوف و ولی‌نعمت ایرانیان، جلوه‌ای ویژه دارد؛ حضوری که نه تنها موجب برکات معنوی و اجتماعی برای ایران اسلامی شده، بلکه الگویی بی‌بدیل در تاریخ اسلام از کرامت، آزاداندیشی و مبارزه با ظلم ارائه کرده است.

نگاهی به سیره و اندیشه امام رضا (ع) نشان می‌دهد که ایشان در برابر سخت‌ترین شرایط سیاسی و اجتماعی، راه گفتگو، عقلانیت و دفاع از مظلوم را برگزیدند. مناظرات تاریخی آن حضرت، نمونه‌ای روشن از آزاداندیشی و استدلال در برابر مخالفان است و رأفت بی‌کران ایشان، الهام‌بخش پیوند قلبی مردم با اهل بیت (ع) شده است. از همین رو، بازخوانی این سیره در دنیای امروز، می‌تواند راهگشای چالش‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی جوامع اسلامی باشد.

در همین راستا، سه گفتگوی پیش‌رو با امیر فریدنیا، عبدالله امینی‌فر و حجت‌الاسلام محمد اسماعیل‌زاده، هر یک از زاویه‌ای به بازشناسی ابعاد شخصیت و اندیشه امام رضا (ع) پرداخته‌اند؛ از مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم تا ضرورت تقویت کرسی‌های آزاداندیشی و تبیین رأفت و کرامات امام رئوف. مرور این دیدگاه‌ها نشان می‌دهد که آموزه‌های امام هشتم همچنان زنده، جاری و الهام‌بخش زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان است.

  پیوند با امام رضا(ع)، سپری در برابر انحراف اجتماعی

امیر فریدنیا در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به جایگاه ظلم در آموزه‌های اسلامی، گفت: ظلم از بزرگ‌ترین گناهان غیرقابل بخشش است که هم در قرآن کریم و هم در روایات به شدت مذمت شده و خداوند از کوچک‌ترین ظلم نسبت به بندگانش نخواهد گذشت.

وی با بیان اینکه امام رضا (ع) خود در دوران حکومت عباسیان مظلوم واقع شدند، افزود: آن حضرت در فقه‌الحدیث کسانی را که به ظالم یاری رسانند، «أعوان ظلمه» نامیده و فرموده‌اند: «کسی که به ظالم کمک کند، خود ظالم است و کسی که عادلی را تضعیف کند، گناهکار است».

این فعال سیاسی و اجتماعی بیان کرد: حتی رضایت قلبی نسبت به ظلم نیز به منزله همراهی با ظالم دانسته شده است.

وی با اشاره به اندیشه امام خمینی (ره) و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در زمینه دفاع از مظلوم و استکبارستیزی، تأکید کرد: امروز وظیفه اصلی مسلمانان جهان مقاومت در برابر ظلم و پرهیز از تفرقه است؛ چراکه سکوت و بی‌تفاوتی در برابر ستم نیز مجازاتی کمتر از همراهی با ظالم ندارد.

فریدنیا با اشاره به دیدگاه اسلام درباره کرامت انسانی و حقوق شهروندی، ادامه داد: امام رضا (ع) احترام و تکریم متقابل را یکی از آداب اصلی گفتگو دانسته‌اند. ترویج فرهنگ گفتگو در جامعه اسلامی می‌تواند ضمن تقویت انسجام اجتماعی، زمینه‌ساز پیشرفت و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ملی شود.

وی بر ضرورت تشکیل اتاق‌های گفتگو در فضاهای حقیقی و مجازی، تأکید کرد و آن را عاملی برای ارتقای اندیشه‌ورزی و تحقق «جهاد تبیین» در میان جوانان دانست.

این فعال سیاسی با انتقاد از تلاش غرب برای سکولاریزه کردن جوامع اسلامی و ترویج لیبرال دموکراسی، اظهار کرد: دشمنان با بزک کردن روابط غیرشرعی و تمرکز بر رفاه‌گرایی به دنبال فاصله انداختن میان نسل جوان و دین هستند. 

وی تصریح کرد: پیوند جوانان با امام رضا (ع) و عمل به سیره آن حضرت می‌تواند ایمان، ولایت‌پذیری و معنویت را در جامعه تقویت کند.

فریدنیا در پایان خاطرنشان کرد: هرچه شناخت سیره و آموزه‌های امام رضا (ع)، زیارت حرم مطهر، الگوبرداری از سبک زندگی ایشان و تقویت ارتباط قلبی افزایش یابد، ایمان جامعه اسلامی مستحکم‌تر شده، آسیب‌های اجتماعی کاهش می‌یابد و امید و همدلی در میان جوانان گسترش پیدا می‌کند.

  معرفت اهل بیت، سپری در برابر آفات دنیوی و اخروی

 حجت‌الاسلام محمد اسماعیل‌زاده نیز در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح‌ توس»، با اشاره به ایام آخر ماه صفر و تسلیت شهادت پیامبر اکرم (ص)، امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا علیه‌السلام، گفت: بزرگترین نعمتی که نصیب مردم ایران و خصوصاً خراسانی‌ها شده است، نعمت همجواری با امام رضا علیه‌السلام است.

وی افزود: اکثر برکات و عنایات خاص خداوند متعال به ایران اسلامی در اثر وجود این امام رئوف در این سرزمین است‌.

خطیب موقت جمعه خواف با اشاره به لقب امام رضا علیه‌السلام، ادامه داد: یکی از القاب امام رضا علیه‌السلام رئوف است که در حقیقت به کسی اطلاق می‌شود که مهربانی او بیشتر از حد انتظار و معمول است.

وی گفت: رأفت امام رضا علیه‌السلام، یک رأفت خارق‌العاده‌ای است که شامل حال هرکسی که محبت به ساحت این امام رئوف داشته باشد می‌شود.

اسماعیل‌زاده گفت: در نقل‌های تاریخی بیان شده است که حضرت رضا علیه‌السلام در مسیر حرکت به سمت طوس، به منطقه‌ای رسیدند که جمعیتی در حال تشییع جنازه بودند که تا امام به جمعیت رسیدند، از مرکب پیاده شده و زیر تابوت را با دستان مبارک گرفته و پس از تشییع و اقامه نماز جنازه، وی را با دستان مبارک خودشان تلقین دادند تا مقدمات دفن فراهم شد‌.

وی ادامه داد: وقتی یکی از همراهان امام از این کار امام سؤال کرد در حالی که در ظاهر امام میت را نمی‌شناختند، حضرت فرمودند: «او کسی بود که در طول حیاتش مارا ندیده بود اما علاقه و محبتش به ما در قلبش جاری بود‌».

امام جمعه موقت خواف تصریح کرد: در بسیاری از نقل ها و روایات، تعبیر به دادرسی امام رضا علیه‌السلام در سختی‌ها و مشکلات شده است که امام تضمین کرده‌اند هرکسی محب ما باشد و به زیارت ما بیاید، ما در چند جا که شخص گرفتار باشد به فریادش خواهیم رسید که آسان‌ترین آن‌ها لحظه مرگ، لحظه وحشت در قبر، عبور از صراط و لحظه تسلیم نامه اعمال خواهد بود.

وی تأکید کرد: البته این‌ها بخشی از کرامات امام رضا علیه‌السلام است و بسیاری از کرامات دنیوی ایشان به افراد مختلفی عنایت شده است که مجال نقل آن نیست.

اسماعیل‌زاده ادامه داد: زیرکانه‌ترین کاری که مؤمن برای نجات خود از شر آفات دنیوی و اخروی می‌تواند انجام بدهد، اتصال قلبی و دلی خود با این معادن انوار الهی است که اگر این اتفاق رقم بخورد رنگ و بوی حیات و زندگی انسان به رنگ اهل بیت مزین شده و راه کرامات و عنایات آن‌ها در تمام ابعاد زندگی انسان ظهور و بروز می‌کند.

وی تأکید کرد: اهل بیت علیهم‌السلام خاندان کرامت و رحمت هستند و اگر کسی یک قدم به سمت آن‌ها حرکت بکند آن‌ها برای دستگیری و نجات بنده، ۱۰ قدم به سوی او برخواهند داشت.

امام جمعه موقت خواف گفت: مهم‌ترین وظیفه ما معرفت به ساحت اهل بیت علیهم‌السلام است و اگر معرفت کسب کنیم می‌توانیم ارتباط قلبی و دلی عمیقی با سلاله عصمت گرفته و ان‌شاءالله در مسیر این خانواده عصمت عاقبت بخیر شویم.

امام رضا (ع) الگوی بی‌بدیل کرسی‌های آزاداندیشی

عبدالله امینی‌فر نیز در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به ضرورت توجه به سیره امام رضا (ع) در برگزاری مناظرات آزاد، تأکید کرد: ضعف در تولید محتوا و نشر، مانع اصلی انتقال مفاهیم دینی به نسل جوان است.

وی در تحلیل تاریخی مناظرات دوران امامت امام رضا (ع) اظهار داشت: دوران امام رضا (ع) نمونه بی‌بدیلی از تشکیل کرسی آزاداندیشی بود. اگرچه مأمون عباسی قصد داشت با گردآوری نمایندگان ادیان مختلف، امام را در معرض چالش قرار دهد، اما این فرصت در نهایت به زیان او و به سود جریان حق تمام شد.

مسئول سازمان فضای مجازی بسیج خراسان رضوی افزود: امام رضا (ع) با اشراف کامل بر معارف ادیان، با استدلالی متقن و حتی با استفاده از کتب آسمانی خود ادیان، حقانیت اسلام ناب محمدی (ص) را اثبات کردند.

وی ادامه داد: این عملکرد نشان می‌دهد که مکتب اهل بیت (ع) نه تنها از عرصه گفتگو و رویارویی آزاد اندیشه‌ها هراسی ندارد، بلکه به آن توصیه و تأکید دارد. این سیره پس از انقلاب اسلامی در قالب مناظرات شهید بهشتی و همچنین تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری بر کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها تداوم یافته است.

امینی‌فر در ادامه با اشاره به چالش‌های فعلی در انتقال مفاهیم دینی، بیان کرد: مشکل اصلی امروز ما، کمبود محتوا نیست. ما از نظر منابع و مبانی مرجع، غنی هستیم. مشکل در دو بخش فرآوری و  نشر است.

وی نخستین مانع را «ناتوانی در فرآوری» دانست و توضیح داد: ما نتوانسته‌ایم این معارف عمیق را به محصولات جذاب، هنرمندانه و مردم‌پسندی تبدیل کنیم که برای ذائقه نسل نوجوان و جوان امروز قابل‌هضم و جذاب باشد.

مسئول سازمان فضای مجازی بسیج خراسان رضوی ادامه داد: دومین مانع اصلی، «ضعف در بستر نشر گسترده» است؛ به این معنا که حتی اگر محصولی مناسب تولید شود، در توزیع وسیع و ارائه آن در پلتفرم‌های پرمخاطب ضعف داریم.

وی در پایان با رد این تصور که مفاهیم دینی برای نسل جدید جذابیتی ندارد، خاطرنشان کرد: تجربه عملی نشان داده که اگر این مفاهیم به شکل صحیح و خلاقانه ارائه شوند، نه تنها مورد استقبال قرار می‌گیرند، بلکه جوانان با آنها ارتباط عمیق برقرار می‌کنند. بنابراین مشکل از مخاطب نیست، مشکل از ناتوانی ما در ارائه مطلوب است.

انتهای خبر/