فرهنگ، اشتغال و گردشگری در بوم‌گردی‌های نیشابور

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ نیشابور، شهری با هفت هزار سال پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، جاذبه‌های طبیعی، مذهبی و تاریخی فراوانی دارد که گردشگران زیادی را سالانه به خود جذب می‌کند. از جمله این جاذبه‌ها می‌توان به آثار ملی ثبت شده مشاهیر بزرگ چون خیام و عطار اشاره کرد که نقش مهمی در جذب گردشگران دارند. یکی از شاخه‌های مهم و رو به رشد گردشگری در نیشابور، اقامتگاه‌های بوم‌گردی است که به عنوان فضایی برای اقامت و تجربه فرهنگ و زندگی بومی شناخته می‌شوند.

در این خصوص‌ با نفیسه سعادتی، مسئول گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری میراث فرهنگی نیشابور گفتگو می‌کنیم تا به جنبه‌های مختلف اقامتگاه‌های بوم‌گردی، نقش آنها در حفظ فرهنگ و اشتغال روستاها، و چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو بپردازیم.

صبح توس: نیشابور با توجه به پیشینه تاریخی و فرهنگی بسیار غنی چه جایگاهی در گردشگری دارد و چرا اقامتگاه‌های بوم‌گردی در این شهرستان رونق گرفته‌اند؟

سعادتی: نیشابور با بیش از هفت هزار سال قدمت یکی از مهم‌ترین مراکز تاریخی و فرهنگی کشور است. ما جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی، مذهبی و تاریخی فراوانی داریم که باعث شده سالانه گردشگران زیادی به این منطقه بیایند. به‌ویژه دو اثر ملی و مشاهیری مانند خیام و عطار که به عنوان نمادهای فرهنگی ما شناخته می‌شوند، تقاضای گردشگران را به نیشابور افزایش داده‌اند.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی یکی از شاخه‌های گردشگری هستند که طی سال‌های اخیر در نیشابور رشد قابل توجهی داشته‌اند. دلیل آن هم این است که گردشگران امروز علاقه‌مند هستند تجربه‌ای اصیل و نزدیک به زندگی سنتی را داشته باشند به فضاهایی مثل خانه‌های پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها که حس نوستالژی، فرهنگ و زندگی بومی را تداعی می‌کنند که باید بگویم در حال حاضر ۱۴ اقامتگاه بوم‌گردی در نیشابور بزرگ فعالیت دارد.

صبح توس: اقامتگاه بوم‌گردی دقیقاً چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد و چگونه باید ساخته شود؟

سعادتی:  برای احداث اقامتگاه بوم‌گردی دو مسیر وجود دارد یکی تبدیل خانه‌های روستایی موجود به اقامتگاه که باید ابتدا از نظر استحکام و ایمنی بررسی شود و سپس با رعایت اصول معماری بومی بازسازی شود.
دوم، ساخت اقامتگاه بوم‌گردی به صورت جدید البته با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی و بر اساس معماری سنتی همان منطقه.
در هر دو حالت، حفظ معماری بومی و استفاده از مصالح محلی و سنتی بسیار مهم است. نمی‌توانیم معماری مناطق دیگر را وارد نیشابور کنیم چون هدف ما معرفی فرهنگ و سبک زندگی خاص این منطقه است. همچنین باید همه شرایط ایمنی و استانداردها رعایت شود تا گردشگران احساس راحتی و امنیت کنند.

صبح توس: در بوم‌گردی‌ها چه جنبه‌هایی از فرهنگ منطقه معرفی می‌شود؟

سعادتی: همه چیز! از پوشش محلی، آداب و رسوم، غذاهای سنتی و محلی گرفته تا استفاده از گیاهان دارویی و حتی مراسم آئینی کهن. این فضاها فقط محل اقامت نیستند بلکه بستر زنده‌ای برای ترویج و حفظ فرهنگ و سنت‌های بومی به شمار می‌روند.
ما تلاش می‌کنیم با برگزاری مراسمی مانند جشن‌های نوروز، شب یلدا، چهارشنبه سوری، شب‌های براتی و دیگر آئین‌های محلی، فرهنگمان را به گردشگران معرفی کنیم و آن‌ها را با زندگی واقعی مردم نیشابور آشنا کنیم.

صبح توس: بوم‌گردی چه تاثیری بر اشتغال و اقتصاد روستاها داشته است؟

سعادتی: بسیار تاثیرگذار بوده است. بوم‌گردی‌ها علاوه بر اینکه برای خانواده میزبان، اشتغال مستقیم ایجاد کرده‌اند، اشتغال غیرمستقیم نیز برای اهالی روستا و منطقه فراهم کرده‌اند. به طور مثال؛ گردشگرانی که به بوم‌گردی می‌آیند علاقه‌مند به خرید محصولات محلی مانند لبنیات، پوشاک سنتی، گیاهان دارویی و صنایع دستی هستند. این موضوع باعث رونق کسب‌وکارهای محلی می‌شود و درآمد منطقه را افزایش می‌دهد.
از طرفی این موضوع باعث مهاجرت معکوس شده یعنی افرادی که قبلاً روستا را ترک کرده بودند به خاطر ایجاد این فرصت‌ها دوباره به روستا بازگشته‌اند و در حوزه گردشگری مشغول به کار شده‌اند.

صبح توس: روند اخذ مجوز برای احداث یا تبدیل بوم‌گردی چگونه است؟

سعادتی: متقاضیانی که قصد دارند خانه‌ای را به اقامتگاه بوم‌گردی تبدیل کنند یا اقامتگاه جدیدی بسازند ابتدا باید فضای خود را به کارشناسان میراث فرهنگی معرفی کنند. سپس کارشناسان از نظر استحکام، ایمنی و مطابقت با اصول معماری بومی بررسی می‌کنند.
بعد از تأیید این موارد با نظارت مستقیم میراث فرهنگی کار ساخت یا بهسازی انجام می‌شود. هدف اصلی حفظ اصالت معماری منطقه است و هرگونه تغییر یا استفاده از سبک معماری نامتناسب ممنوع است.
البته حمایت‌ها و تسهیلاتی هم از طرف وزارت میراث و نهادهای مربوطه برای راه‌اندازی بوم‌گردی‌ها در نظر گرفته شده که به پیشرفت این حوزه کمک کرده است.

صبح توس: آیا بوم‌گردی‌ها در نیشابور توانسته‌اند به جایگاه واقعی خود در گردشگری برسند؟

سعادتی: خوشبختانه بوم‌گردی‌ها در نیشابور طی هفت تا هشت سال گذشته رشد خوبی داشته‌ و استقبال قابل توجهی شده است. اما هنوز به جایگاه واقعی و ظرفیت کامل خود نرسیده‌اند.
یکی از چالش‌ها این است که میزان تقاضا بیشتر در آخر هفته‌ها و مناسبت‌های خاص است و در ماه‌های دیگر کم‌رنگ می‌شود. این نشان می‌دهد که باید برنامه‌ریزی‌های بهتری برای معرفی این فضاها و جذب گردشگر در طول سال انجام شود.

صبح توس: برای توسعه بیشتر بوم‌گردی‌ها و جذب گردشگر چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کنید؟

سعادتی: مهم‌ترین نکته معرفی و تبلیغ شهرستان نیشابور است. باید ظرفیت‌ها و جاذبه‌ها را بهتر معرفی کنیم و به ویژه برنامه‌های فرهنگی و جشنواره‌ها را توسعه دهیم.
مثلاً هفته فرهنگی خیام و عطار اگر از حالت یک روزه خارج شود و به چند روز افزایش یابد، می‌تواند گردشگران بیشتری را جذب کند.
همچنین برگزاری نمایشگاه‌ها، جشنواره‌های صنایع دستی، موسیقی اقوام و مراسم آئینی مختلف به همراه ارائه غذاهای محلی و دمنوش‌های سنتی می‌تواند تجربه گردشگران را غنی‌تر کند.
این برنامه‌ها علاوه بر بخش دولتی، نیازمند مشارکت فعال بخش خصوصی و آژانس‌های گردشگری هم هستند تا تورهای منظم و هدفمند به نیشابور ترتیب دهند.

صبح توس: آیا برنامه‌های خاصی برای سال‌های آینده در نظر گرفته شده است؟

سعادتی: بله، امسال قصد داریم با برگزاری برنامه‌های متنوع که در آن اقوام مختلف ایران حضور داشته باشند و آئین‌ها، موسیقی، پوشش و فرهنگ خود را به نمایش بگذارند. همچنین برنامه‌های ویژه اعیاد مذهبی مانند عید غدیر و قربان را با محوریت فرهنگ و آیین‌های محلی برگزار خواهیم کرد.
هدف این است که نیشابور به عنوان شهری فرهنگی و تاریخی با ظرفیت‌های گردشگری منحصر به فرد معرفی شود که این موضوع می‌تواند به رونق اقتصاد و اشتغال منطقه و استفاده از ظرفیت بوم‌گردی‌ها کمک کند.

 
انتهای خبر/